Sluiswachterhuis aan de Sint Anthoniesluis Amsterdam

Het huisje werd in 1695 gebouwd, als sluiswachtershuis aan de Sint Anthoniesluis. De sluiswachter bediende, controleerde en onderhield de sluis in opdracht van de stad Amsterdam. De sluis had tot doel de vijandige schepen te beletten om de stad in te komen en de uitstroom van rivierwater (Amstel) via de grachten naar het IJ te regelen (bron: https://www.joodsamsterdam.nl/het-huisje-van-gosler/).

Montelbaanstoren zicht

Toen HJW dit schilderde stond het huisje aan het begin van de Joden Houttuinen, een straat waarvan alle andere huizen zijn afgebroken. In het gebouw was gevestigd A. Gosler & Zonen, handel in machinerieën en metalen, die blijkens een bord op de gevel ook aannemer van sloopwerken was.
De joodse familie Gosler bestond uit Abraham, Saartje en vijf kinderen, waarvan er twee WO II hebben overleefd. Het huisje was eind jaren zestig rijp voor de sloop, maar bleef behouden en werd eind jaren zeventig gerenoveerd tot woonhuis.
Sinds de jaren negentig zit hier Café De Sluyswacht, tot voor kort eigendom van ex-Woo dj Jan Westerman, die vlak voor Oud & Nieuw 2022 overleed.

Het Witte Huis Rotterdam

Circa 1920 schilderde HJ het Witte Huis in Rotterdam met zicht over de Nieuwe Maas.

Het Witte Huis is eind 19e eeuw in Rotterdam gebouwd naar een ontwerp van de architect Willem Molenbroek, geïnspireerd op  Amerikaanse wolkenkrabbers.
Met zijn elf verdiepingen, waarvan drie onder het schuine dak, was het destijds het hoogste kantoorgebouw van Europa.
Het is in totaal 43 meter hoog en gebouwd in Art Nouveau stijl. Op het platte dak bevindt zich een uitkijkplatform, te bereiken met een lift, iets wat rond 1900 zeer modern was.

Foto Witte Huis (1954): KLM Aerocarto

Damrak

Damrak met SS Amsterdam

Breitner schilderde bijna hetzelfde plekje in 1903, vermoedelijk aan de hand van de laatste foto (van zijn hand).

 

 

 

 

 

 

 

 

Het schilderij van Wolter is moeilijk te dateren, maar is van latere datum. Het zat in de kajuit van het stoomschip (SS) Amsterdam dat in dienst was van de London and Northern Eastern Railway.

Een andere versie van het schilderij, waarop de achtergrond (de achterkant van de huizen aan de Warmoesstraat) in de ochtendmist vervaagt.

Het Polderhuis in Amsterdam

Het schilderij van HJW heet volgens de Monografie ‘Het Polderhuis in Amsterdam’. Het gaat hier om het polderhuis aan de Stadhouderskade hoek Ruysdaelkade, opzij van het Rijksmuseum, tussen de schutsluis en de overhaal voor groenteschuiten aan het eind van de Boerenwetering bij de Buitensingel. Het terrein er omheen heet sinds 1999 Carel Willinkplantsoen.

 

In het Polderhuis vonden vergaderingen van het polderbestuur van de Binnendijkse Buitenvelderse polder plaats. Het polderhuis werd door de poldermeesters verhuurd. De huurder had zijn inkomsten uit inning van schutgelden en de ‘tapnering’. Rond 1900 was er een Café-Biljard waar men Van Vollenhoven Stout schonk, ‘hét bier voor oude vrouwen, kinderen, bloedarmoedigen, maaglijders, zwakken en kraamvrouwen’(https://verlorenbieren.nl/verloren-bieren-15-van-vollenhovens-stout/)

Het grote wiel was de overhaal of overtoom – zo te zien (qua omvang) voor groenteschuiten, die hier Amsterdam binnenkwamen. Daarmee konden ze vanuit de Boerenwetering naar de Buitensingel worden gesleept, zodat ze niet door de schutsluis (rechts op het schilderij) hoefden. Tijdwinst dus.

Op het schilderij zie je de schutsluis en niet de overhaal, dus staat het beeld haaks op de foto uit 1905.Vermoedelijk heeft Wolter aan de Hobbemakade gezeten, met het Rijksmuseum in de rug, vrijwel op hetzelfde punt vanwaar onderstaande foto van ca. 1920 is genomen, alleen heeft hij het café, links van het Polderhuis, weggelaten.

Bron: Stadsarchief Amsterdam, fotograaf onbekend

Bron: Collectie Stadsarchief Amsterdam, fotograaf onbekend

 

Op de foto is te zien dat het huisje rond 1920 al sterk verwaarloosd was en dat de kruislingse hekjes in de linker twee bogen van de veranda waren verwijderd, net als in het schilderij van Wolter. Vermoedelijk is dat dus rond die tijd geschilderd. Het Polderhuis, de sluis en het café werden in 1925 afgebroken om plaats te maken voor een rioolgemaal.

Bron: https://www.wikiwand.com/nl/Polderhuis_(Boerenwetering)